Gümülcine, 09.02.2022

YORUM

İeronimos ve “Sefillikler”!

Geçtiğimiz günlerde Trabzon’daki Sümela Manastırı’nda müzikli klip çekilmesi Yunanistan’da büyük tepkilere neden oldu. Cumhurbaşkanı Sakelaropulu, Başbakan Miçotakis v.d. yetkililer bunu tasvip etmediklerini belirttiler. Ancak en çarpıcı ve yoruma açık açıklama ise Yunanistan Kilisesi Başpiskoposu İeronimos’tan geldi. İeronimos, “«Όλα αυτά είναι θλιβερά γεγονότα και δείχνουν την πλευρά της αθλιότητος που δεν είναι μόνο στην Τουρκία, είναι και εδώ»”- Bütün bunlar üzücü olaylardır, sefillik tarafını da göstermektedir ki bunlar sadece Türkiye’de değil, burada da var. İeronimos’un bu sözleri oldukça ilgi çekti ve neredeyse tüm basında yer aldı.

Başpiskopos değerlendirmesini kendi inancı, değerleri ve düşüncesinin gerektirdiği çerçevede yapmış olabilir. Ancak Batı Trakya’daki Türkler arasında ki en azından bende bir Müslüman olarak değişik duygular ve düşünceler çağrıştırdı .

Genelde Balkanlar ve Yunanistan, Osmanlı’nın dağılma sürecinde 1. Dünya Savaşı’nı yaşadılar. Devamında da 2. Dünya Savaşı’nın tüm olumsuzlukları dünyayı sardı. Osmanlı İmparatorluğu’na başkaldıran Balkan ülkelerinde bir dizi yeni devletler ortaya çıktı. Osmanlı dağıldı, ancak geriye büyük bir kültür ve manevi miras bırakıldı. Osmanlı bakiyesi bu miras ne yazık ki her vesileyle yok edildi, ya da başka bir versiyona dönüştürüldü. Ayakta kalabilenler de maalesef zamanın tahribatına terkedildi. Ancak olayın en acı tarafı birçok Osmanlı eseri ve özellikle camiler yapılan “Sefillik” ve “Rezillik” derecesinde saldırıya ve saygısızlığa maruz kaldılar.

Çok değerli dostum Mehmet Emin Yılmaz’ın Kiliseye Çevrilen Türk Eserleri kitabını okuduğumuzda, geçmişte Osmanlı eserlerine yapılan saldırıların hangi boyutlara vardığı çok rahat anlaşılmaktadır. Esere göre Yunanistan’da bir çok Türk eseri cami ve tekke kiliseye çevrilmiştir.

Ancak en üzücü olanı ise bu manevi eserlerin “Sefillik” derecesinde amacı dışında kullanılmaları olmuştur. Örneğin, 1980’li yıllarda, Selanik’teki Hamza Bey Camii’nde “Alkazar” adı altında porno filmler oynatıldığını o dönemde öğrenci olanlar bilirler. Yine, Selânik’teki Alaca İmaret Camii’nde de müzikli kültürel etkinliklerin düzenlendiğini herkes bilmektedir. Bazı camilerin de kafeterya olarak kullanıldığını ve mihraplarına haç koyulduğu da bazı kaynaklarda mevcuttur.

Gümülcine’deki Gazi Evrenos Bey İmareti günümüzde AB kaynakları ile Kilise Müzesine dönüştürülüştür. Rodop ilinin Taşlık köyünde yer alan Hıdır Baba Tekkesi de çok yakın zamanda “Agios Georgios” Manastırına çevrilmiştir. Yine Dedeağaç bölgesindeki Nefes Sultan Tekkesi de aynı akıbete uğramıştır. Örnekleri çoğaltmak mümkündür.

Evet, manevi mekanlar olan camiler, kiliseler, tekkeler v.d. dini yapılar, hiçbir ülkede amacı dışında kullanılmamalı ve saygı gösterilmelidir. Bu tür uygulamalarda mütekabiliyet yarışına girme yerine, manevi ve kültürel değerleri koruma ve kollama göz önünde bulundurulmalıdır. Böyle davranıldığında insanlığın kültürel ve dini mirasları “Sefillik” derecesinde kullanılmaz ve toplumlar arasına nifak tohumları serpilmez.